Đồng chí Đinh Tiến Dũng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì phiên họp. Dự phiên họp có các đồng chí: Nguyễn Hữu Nghĩa, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; Trần Quốc Văn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên; Nguyễn Hương Giang, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh. Cùng dự có đại diện một số bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội và các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh.
Toàn cảnh phiên họp
Phát biểu khai mạc phiên họp, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Trưởng Ban Chỉ đạo Đinh Tiến Dũng cho biết, với sự nỗ lực của thành phố Hà Nội và các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh, việc triển khai dự án cơ bản bảo đảm tiến độ theo yêu cầu. Tuy nhiên, khối lượng thực hiện công việc còn rất lớn, đòi hỏi sự nỗ lực của các địa phương để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án. Tại phiên họp, các đại biểu tập trung thảo luận, bàn giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, bảo đảm đáp ứng yêu cầu tiến độ theo chỉ đạo của Chính phủ.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo, đến thời điểm hiện tại, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường 7/7 dự án thành phần; UBND thành phố Hà Nội và các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh đã phê duyệt 6/7 dự án thành phần giải phóng mặt bằng (GPMB) và đầu tư xây dựng đường song hành. Đối với dự án thành phần 3 (Dự án PPP) đã được Bộ Giao thông vận tải thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, hiện nay, UBND thành phố Hà Nội đang triển khai các bước tiếp theo. Đối với công tác GPMB, đến nay, các địa phương đã thu hồi được hơn 1.134/1.321 héc-ta, di chuyển được 7 nghìn ngôi mộ. Tỉnh Hưng Yên đã thu hồi được hơn 132/169 héc-ta (trong đó không bao gồm diện tích đất công, giao thông, thủy lợi, sông), di chuyển được 699/4.207 ngôi mộ. Việc thực hiện GPMB tổng thể dự án do thành phố và các tỉnh thực hiện đáp ứng yêu cầu giải phóng 70% mặt bằng trước ngày 30/6/2023. Về tiến độ thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở và khởi công xây dựng công trình, hiện nay, UBND thành phố Hà Nội và các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh đang thực hiện theo đúng trình tự, quy định. Đến nay, thành phố Hà Nội đã giải ngân đạt 76,22% kế hoạch vốn được giao; tỉnh Hưng Yên đã chi trả gần 743 tỷ đồng tiền bồi thường, hỗ trợ cho Nhân dân; tỉnh Bắc Ninh đã giải ngân hơn 988,1 tỷ đồng cho các địa phương thực hiện công tác đền bù, hỗ trợ GPMB.
Đối với công tác điều tra mỏ vật liệu, bãi đổ thải, theo hồ sơ thiết kế kỹ thuật các dự án thành phần, nhu cầu vật liệu toàn dự án trên địa bàn thành phố Hà Nội và các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh cụ thể như sau: Đất đắp K98, K95, đắp bao cần hơn 12,1 triệu m3; cát đắp K95, cát xử lý nền đất yếu cần hơn 8,7 triệu m3. Đến thời điểm hiện tại, đơn vị tư vấn đã khảo sát được 34 mỏ đất đắp trên địa bàn 7 tỉnh, thành phố với tổng trữ lượng ước khoảng 110 triệu m3; khảo sát được 32 mỏ/bãi tập kết cát trên địa bàn 5 tỉnh, thành phố với tổng trữ lượng ước khoảng 56 triệu m3. Về mỏ đá phục vụ thi công dự án, đơn vị tư vấn đã khảo sát được các mỏ đá đủ đáp ứng nhu cầu về trữ lượng, công suất khai thác đáp ứng tiến độ của dự án.
Tại phiên họp, các đại biểu tập trung thảo luận các giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án. Trong đó, tập trung vào các vấn đề: Bảo đảm nguồn cung vật liệu cho việc triển khai dự án; phương án bố trí tái định cư, di dời hạ tầng kỹ thuật phục vụ công tác GPMB; ứng dụng mô hình quản lý hiện đại trong quá trình triển khai dự án…
Phát biểu tại phiên họp, Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết, tỉnh Hưng Yên được Quốc hội giao làm chủ quản 2 dự án thành phần thuộc Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 – Vùng Thủ đô Hà Nội, gồm dự án thành phần 1.2 và 2.2. Xác định Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội là dự án trọng điểm quốc gia nên tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND các huyện khẩn trương triển khai thực hiện các dự án thành phần trên địa bàn tỉnh bảo đảm tiến độ theo quy định; đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện dự án trong đó nêu rõ các nội dung cần thực hiện, tiến độ thực hiện và phân công rõ nhiệm vụ của từng đơn vị. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác GPMB, động viên, khuyến khích Nhân dân bàn giao sớm mặt bằng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chấp thuận một số cơ chế chính sách phù hợp với tình hình của địa phương. Đối với dự án thành phần 1.2, UBND tỉnh đã phê duyệt dự án thành phần 1.2 tại Quyết định số 1239/QĐ-UBND ngày 7/6/2023; đang tổ chức khảo sát, lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công hạng mục: Di dời hệ thống điện 110kV, 220kV, 500kV, dự kiến hoàn thành và trình Bộ Công Thương thẩm định trước ngày 31/8/2023. Các địa phương đã cơ bản hoàn thành công tác GPMB diện tích đất nông nghiệp, đang tổ chức triển khai thực hiện công tác GPMB phần diện tích đất ở, đất doanh nghiệp, đất tái định cư, đất di dời đường dây 110kV, 220kV, 500kV. Diện tích đã chi trả tiền bồi thường, thu hồi, bàn giao cho chủ đầu tư hơn 192/230 héc-ta. Các địa phương đã phê duyệt tổng mặt bằng, quy hoạch chi tiết các vị trí khu tái định cư; hiện nay đang tổ chức lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án xây dựng khu tái định cư và mở rộng, cải tạo nghĩa trang. Đối với dự án thành phần 2.2, UBND tỉnh đã phê duyệt tại Quyết định số 1228/QĐ-UBND ngày 1/6/2023; đã hoàn thành lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công dự án thành phần 2.2 và trình Bộ Xây dựng thẩm định từ ngày 2/8/2023. Sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo chủ đầu tư phê duyệt hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và tổ chức lựa chọn nhà thầu, tổ chức thi công theo quy định. Về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai dự án, Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết, trong phạm vi GPMB có 17 doanh nghiệp phải thu hồi một phần và thu hồi toàn bộ. Để tái bố trí mặt bằng cho các doanh nghiệp, tỉnh đã điều chỉnh quy hoạch và chấp thuận vị trí khu đất có diện tích khoảng 11 héc-ta. Tuy nhiên, việc xác định tài sản, máy móc thiết bị phải di chuyển là việc làm mới của tỉnh nên còn gặp khó khăn, chưa có trong định mức bộ đơn giá của tỉnh; khi thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân để tái bố trí mặt bằng cho doanh nghiệp thì không thuộc diện Nhà nước thu hồi đất theo Điều 62 của Luật Đất đai, nếu để các doanh nghiệp tự thỏa thuận với người dân tại vị trí mới thì sẽ phát sinh chi phí và mất nhiều thời gian dẫn đến chậm tiến độ thực hiện dự án. Theo Nghị quyết số 56/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội về chủ trương đầu tư đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội và Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 18/8/2022 của Chính phủ hướng dẫn thực hiện, dự án thành phần 1.2 có tổng mức đầu tư 3.740 tỷ đồng, thấp hơn so với thực tế. Tuy nhiên, để bảo đảm tiến độ GPMB đến ngày 30/6/2023 theo chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ, tỉnh Hưng Yên đã tính toán, vận dụng và phê duyệt dự án thành phần 1.2 với tổng mức đầu tư 3.739,9 tỷ đồng. Đến nay, phần bồi thường, GPMB đất nông nghiệp, nghĩa trang cơ bản bảo đảm, nhưng đối với phần tài sản, vật kiến trúc, đất ở... khi thực hiện phải theo quy định xác định giá đất ở, giá đất tái định cư (giá do hội đồng thẩm định giá đất, đơn vị tư vấn xác định giá đất tăng so với bảng giá đất của tỉnh). Do đó, kinh phí GPMB đối với các phần đất trên tăng so với tổng mức đầu tư được phê duyệt, ước tính sơ bộ ban đầu tăng trên 1.500 tỷ đồng. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh các mỏ cát đang khai thác có trữ lượng thấp. Tỉnh đã tích hợp, bổ sung một số điểm mỏ cát lòng sông trong quy hoạch tỉnh đến năm 2030. Tuy nhiên, quy hoạch tỉnh chưa được phê duyệt và trình tự thủ tục cấp phép khai thác mất rất nhiều thời gian, không bảo đảm nguồn cung cấp cát để thực hiện dự án.
Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Hữu Nghĩa đề nghị Ban Chỉ đạo báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép vận dụng cơ chế thu hồi đất theo Điều 62 của Luật Đất đai (Nhà nước thu hồi đất, hoàn thiện hạ tầng và bố trí trả mặt bằng cho doanh nghiệp). Đề nghị Ban Chỉ đạo tổng hợp, báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội đối với dự án thành phần 1.2. Bên cạnh đó, tại cuộc họp Ban Chỉ đạo ngày 13/4/2023, thành phố Hà Nội có ý kiến đồng ý dành trữ lượng của 2 mỏ cát của Hà Nội để hỗ trợ, cung cấp cho tỉnh Hưng Yên. Đề nghị Ban Chỉ đạo có ý kiến với thành phố Hà Nội chỉ rõ vị trí mỏ và đơn vị cung cấp để tỉnh Hưng Yên chủ động liên hệ.
Phát biểu kết luận phiên họp, đồng chí Đinh Tiến Dũng, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Trưởng Ban Chỉ đạo đề nghị các ngành, địa phương tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy nhanh tiến độ Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 – Vùng Thủ đô Hà Nội. Hai tỉnh Hưng Yên và Bắc Ninh khẩn trương đẩy nhanh công tác thẩm định và phê duyệt thiết kế sau thiết kế cơ sở dự án thành phần 2.2 và dự án thành phần 2.3, bảo đảm khởi công dự án trong tháng 9/2023. Tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân đồng tình ủng hộ công tác GPMB; có cơ chế, chính sách linh hoạt trong quá trình triển khai thực hiện công tác đền bù GPMB. Đơn vị tư vấn phối hợp chặt chẽ với các địa phương tập trung xây dựng phương án cụ thể đối với việc khai thác các mỏ vật liệu trên nguyên tắc ưu tiên các mỏ gần, dễ khai thác. Đối với dự án thành phần 3, UBND thành phố Hà Nội khẩn trương phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu, tổng hợp khó khăn, vướng mắc báo cáo Hội đồng thẩm định nhà nước xem xét giải quyết…