Chả gà Tiểu Quan - Món ăn độc đáo ngày Tết
Chả gà Tiểu Quan là món ăn nổi tiếng, có xuất xứ từ thôn Tiểu Quan, xã Phùng Hưng (Khoái Châu). Những cụ cao niên trong thôn kể lại rằng ngày xưa vào mỗi dịp lễ Tết, người dân ở đây đã sáng tạo và truyền nhau cách làm món chả gà. Vì có hương vị thơm ngon, lạ miệng, bổ dưỡng nên món ăn này đã được nhiều người biết đến.
 |
| Ông Tạ Văn Nhì là một trong số ít người vẫn gìn giữ cách làm món chả gà Tiểu Quan |
Để làm món chả gà Tiểu Quan cũng lắm công phu, cầu kỳ từ việc chọn nguyên liệu đến từng công đoạn. Gà làm chả phải là những con gà mái già hoặc gà chọi to khỏe được nuôi thả trong vườn, thịt chắc. Khi làm phải chọn phần nạc nhất của con gà, lọc bỏ gân, da, xương rồi thái nhỏ, cho vào máy xay nhuyễn. Trong lúc xay cho thêm nhiều loại gia vị như: nước hành khô, nước gừng, hạt tiêu, nước mắm, mì chính cho thịt đậm đà. Sau đó cho thịt vào cối thúc thêm lòng đỏ trứng gà và một chút mỡ lợn (thái hạt lựu) để miếng chả ăn béo ngậy mà không bị khô. Ngoài ra, còn có vỏ quýt khô giã nhuyễn, trộn đều với thịt để món ăn thêm vị cay và thơm đặc trưng.
Sau đó, thịt gà được dàn đều lên vỉ inox lót lá chuối trước khi nướng. Khi dàn thịt cần chú ý để trải thịt đều, không quá mỏng cũng không quá dày. Nếu dàn mỏng quá thịt sẽ dễ bị nứt, còn nếu quá dày thì nướng lâu chín và ăn cũng mất ngon.
Chả gà phải nướng bằng than hoa, than củi. Thông thường chả gà được nướng 3 lần: Lần đầu nướng trong 20 phút để bóc lá chuối; lần thứ hai nướng chín thịt trong thời gian 1 giờ và lần thứ 3 nướng đến khi chả có màu vàng óng cũng mất khoảng 1 giờ. Trong suốt thời gian nướng chả (khoảng 2,5 giờ), người làm phải lưu ý lật chả đều tay...
Miếng chả thành phẩm phải có màu vàng óng, có độ kết dính, không bị nứt, thơm mùi thịt gà và thoang thoảng hương gừng, hạt tiêu... Ăn chả gà là thưởng thức một món ăn ngon, độc đáo. Khi ăn ta nhấm nháp từ từ để các giác quan cảm nhận được vị ngọt béo, thơm cay của chả và thường được ăn kèm với món bánh tẻ.
Ông Tạ Văn Nhì ở thôn Tiểu Quan cho biết: “Trước đây hầu như nhà nào trong thôn cũng làm chả gà để ăn Tết. Tuy nhiên do làm chả gà cầu kỳ, mất nhiều thời gian nên những năm gần đây các gia đình đều đặt mua để ăn và làm quà biếu. Mỗi dịp Tết Nguyên đán, gia đình tôi lại huy động 4 - 5 người tập trung làm chả gà từ ngày 20 tháng Chạp đến 30 Tết mới đủ để giao cho khách. Năm nay, gia đình tôi làm khoảng 3 tạ chả gà, bán với giá 1,2 triệu đồng/kg”.
Ấn tượng giò lây (giò cuốn) ngày Tết của người dân vùng bãi sông Hồng
Hầu như ai cũng biết đến giò lụa, giò thủ, giò bò… nhưng về những xã vùng bãi ven sông Hồng như: Phú Thịnh, Thọ Vinh, Mai Động, Đức Hợp, Hùng An (Kim Động) vào dịp Tết, bạn còn được thưởng thức một loại giò thơm ngon và hấp dẫn không kém, đó là món giò lây (giò cuốn).
 |
| Giò lây (giò cuốn) của người dân vùng bãi ven sông Hồng |
Năm nay đã 65 tuổi, nhưng ông Bùi Văn Cân ở thôn Trung Khu, xã Đức Hợp cũng không biết món giò lây có nguồn gốc từ khi nào. Ông chỉ nhớ khi còn nhỏ ông đã được thưởng thức món ăn này vào mỗi dịp Tết đến.
Ông Cân cho biết: “Trước đây kinh tế còn khó khăn, thực phẩm khan hiếm, phải đợi đến dịp Tết mới được ăn món giò lây. Nhà nào dù kinh tế khó khăn đến mấy cũng phải làm 1 - 2 cái giò để ăn Tết. Nhiều năm nay, gia đình tôi làm giò lây để bán phục vụ người dân ăn Tết. Năm nay tôi dự định làm khoảng 1,2 tấn giò lây bán với giá từ 150.000 - 180.000 đồng/kg”.
Nguyên liệu làm giò lây phải chọn loại thịt lợn ba chỉ ngon, nguyên khối, có 3 tầng đều nhau, trọng lượng từ 2 - 3kg. Thịt sau khi rửa sạch để ráo nước, đặt lên mâm hoặc thớt, sau đó rắc đủ 6 loại gia vị (gồm có: nước mắm ngon, hạt tiêu, bột canh, mì chính, hạt nêm, mì chính) lên rồi sát đều cho miếng thịt. Dùng một tấm bao dứa cắt vuông, rửa sạch, có lót lá chuối tươi và cuộn tròn lại sao cho kín toàn bộ miếng giò rồi buộc chặt tay trước khi đem đi luộc. Sau khi giò nguội, phải tháo vỏ bên ngoài rồi cuốn chặt lại một lần nữa.
Nếu trời lạnh, giò có thể để bên ngoài, nhưng nếu thời tiết nóng phải bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Giò lây ngon nhất là ăn kèm với dưa, hành muối, chấm nước mắm ngon có rắc một chút hạt tiêu.
Chả gà Tiểu Quan, giò lây vùng bãi đều là những món ăn lạ miệng và rất thú vị. Đây là những món ăn ngon, bổ dưỡng bổ sung vào danh sách những món ăn xứ Nhãn trong dịp Tết cổ truyền.