 |
|
Đông đảo du khách và nhân dân tại lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung
Ảnh tư liệu
|
Nếu ngôi đền Đa Hòa là nơi mở đầu cho thiên tình sử đẹp nhất trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam giữa công chúa Tiên Dung đài các và chàng trai đánh cá nghèo Chử Đồng Tử, thì ngôi đền Hóa ở xã Dạ Trạch (Khoái Châu) theo truyền thuyết là nơi Chử Đồng Tử cùng nhị vị phu nhân “hóa”, tức bay về trời. Đền Đa Hòa đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa năm 1962, còn đền Hóa đã được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa năm 1988.
Chuyện kể rằng, vào một ngày đẹp trời, công chúa Tiên Dung đi du xuân trên sông Hồng, đến khu vực bãi Tự Nhiên thấy cảnh đẹp, nàng muốn dừng chân đắm mình giữa chốn thiên nhiên thơ mộng. Rồi tại đây, cuộc gặp gỡ bất ngờ với chàng trai Chử Ðồng Tử đã trở thành "Thiên duyên kỳ ngộ" quyết định số mệnh nàng Tiên Dung. Khi nàng cho người quây màn để tắm giữa sông, không ngờ lại đúng chỗ chàng trai họ Chử nghèo khó không có nổi tấm khố che thân đang phải giấu mình. Nước dội cát trôi, phút chốc nàng thấy lộ ra thân hình một chàng trai trẻ. Trước người con gái có thân thể ngọc ngà, Chử Đồng Tử sợ hãi định chạy trốn. Sau giây phút bỡ ngỡ ban đầu, nghe chàng Chử kể về số phận nghèo khổ của mình, Tiên Dung đã động lòng và bình tĩnh nói: "Ta và chàng tình cờ gặp nhau ở đây, đều mình trần như thế này, âu cũng là nhân duyên do trời sắp đặt". Liền đó, Tiên Dung truyền mang quần áo cho Chử Đồng Tử và cùng chàng làm lễ kết duyên dù không được nhà vua chấp nhận. Và chuyện tình duyên giữa hai người ở hai hoàn cảnh đối lập đã mãi trở thành tình yêu đích thực và bất tử, là sự vượt lên tất cả, không phân biệt ranh giới giàu nghèo, đẳng cấp. Mối tình của Chử Đồng Tử - Tiên Dung đã dệt nên câu chuyện tình yêu đặc sắc, mãi mãi là huyền thoại đẹp vang vọng mãi đến muôn đời sau.
Cảm mến tình cảm vợ chồng Chử Đồng Tử - Tiên Dung, Tiên Ông đã truyền phép thần cho Chử Đồng Tử. Hai người cùng nhau đi khắp vùng Khoái Châu dùng chiếc gậy thần để cứu sống những người chết bị nạn dịch, đói khổ… Trên đường cứu nhân độ thế, Tiên Dung tình cờ gặp nàng Tây Sa vốn là công chúa Tây cung giáng trần, bèn kết nghĩa chị em, rồi se duyên cho Chử Đồng Tử, cùng nhau giúp đời. Nàng Tây Sa rất giỏi bùa chú dùng chiếc gậy thần và cái nón tiên xây dựng cung điện bằng châu ngọc và kho tàng đầy đủ của cải, màn gấm chiếu hoa. Khi nhà vua lâm bệnh nặng, Chử Đồng Tử - Tiên Dung đã bí mật cho nàng Tây Sa về chữa bệnh cho vua cha. Được thuốc tiên, nhà vua khỏi bệnh liền phong cho nàng Tây Sa là “Công chúa của nước phật”.
 |
|
Rước nước trên sông Hồng trong lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung
Ảnh tư liệu
|
Theo tài liệu, đền Đa Hòa được tiến sỹ Chu Mạnh Trinh, người làng Phú Thị, tổng Mễ Sở, phủ Khoái Châu (nay thuộc huyện Văn Giang) vận động nhân dân công đức, xây dựng trên nền một ngôi đền cổ. Đền Đa Hoà không chỉ là nơi lưu giữ một huyền tích mang đậm giá trị nhân văn mà còn là một công trình kiến trúc đặc sắc. Ngôi đền gồm 18 nóc nhà lớn, nhỏ. Con số 18 nhắc nhở người đời sau nhớ đến công chúa Tiên Dung khi đó 18 tuổi và là con Vua Hùng thứ 18… Đứng từ trên cao nhìn xuống ta sẽ thấy 18 nóc nhà với kiểu dáng con thuyền mũi cong, được đỡ bởi 2 con vật có mặt rồng, mình sư tử giống như 18 con thuyền đang quần tụ dập dềnh trên sóng nước. Hình ảnh này tái hiện cảnh đoàn thuyền của Tiên Dung công chúa đang du ngoạn trên bến sông thuở nào.
Theo tục lệ, nước dùng làm lễ lau tượng, nước cúng ở đền phải là nước lấy ở giữa dòng sông Hồng. Vì vậy, vào dịp lễ hội đầu năm, người dân nơi đây thường tổ chức lễ rước nước để lấy nước từ sông Hồng mang về đền. Đây cũng là điểm nhấn của lễ hội. Mỗi chiếc thuyền rước nước có khoảng 50 – 60 người, bao gồm đội tế, đội múa sênh tiền, đội múa rồng, đội khiêng kiệu… được gọi là các giai đồ. Người đại diện cho dân làng lấy nước là cụ già có đức độ trong làng. Sau khi lấy nước ở sông Hồng về, các kiệu trở về đền lễ thánh. Lễ rước nước là một sinh hoạt văn hoá dân gian, biểu hiện tín ngưỡng cầu nước của những cư dân nông nghiệp. Hoạt động này thể hiện lòng mong mỏi của người nông dân về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
 |
|
Múa rồng tại lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung
Ảnh tư liệu
|
Vào lễ hội, mở màn là chương trình rước kiệu thánh từ đình làng về đền Đa Hoà do các làng thuộc 2 xã Bình Minh và Mễ Sở thực hiện. Đi đầu đoàn rước là con rồng dài trên 20m được những thanh niên khoẻ mạnh thay nhau múa theo điệu trống thúc liên hồi khiến cuộc rước thật tưng bừng. Tiếp theo sau là hai hàng phụ nữ ở nhiều lứa tuổi, trang phục đủ sắc màu rực rỡ tay cầm cờ hội, trống chiêng, cùng ngựa, gươm trường bát bửu, phường đồng văn, đội múa sênh tiền, đội múa nón, đội nhạc lễ…
Cùng thời gian diễn ra lễ hội ở đền Đa Hòa, tại đền Hóa ở xã Dạ Trạch (Khoái Châu), nhân dân cũng tổ chức đoàn đi rước nước, múa rồng, tế lễ thánh và những hoạt động văn hóa, văn nghệ, trò chơi dân gian… Sau lễ khai hội, nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, trò chơi dân gian được tổ chức tại khu vực diễn ra lễ hội như: Bịt mắt bắt dê, bịt mắt đập niêu, chọi gà, đi cầu kiều…
Theo Ban tổ chức lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung, năm nay lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung được tổ chức quy mô lễ hội hàng tổng. Việc tổ chức lễ hội nhằm góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể, tiếp tục tuyên truyền, quảng bá các giá trị văn hóa, các điểm du lịch trên địa bàn tỉnh đến với du khách. Đến nay, ban chỉ đạo, ban tổ chức lễ hội và các ngành, địa phương có liên quan đã cơ bản hoàn tất công tác chuẩn bị, bảo đảm tốt nhất để lễ hội diễn ra theo kế hoạch.