
Một góc làng quê xã Đa Lộc (Ân Thi)
Cuối thế kỷ XIX, thực dân Pháp xâm lược nước ta, Nhân dân Ân Thi hăng hái tham gia khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo... Tiêu biểu cho những người con ưu tú của Ân Thi thời kỳ trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là nữ chiến sĩ cộng sản Nguyễn Thị Nghĩa (1909-1931) với lời thề “Còn trời, còn nước, còn non/ Hãy còn quân giặc ta còn hy sinh” khi đi làm cách mạng. Đến nay, tiếng thơm về tinh thần hy sinh quên mình vì nước của nữ anh hùng liệt sĩ Bùi Thị Cúc còn vang mãi…
Huyện Ân Thi có truyền thống về cử nghiệp và thi thư, là quê hương của các văn nhân nổi tiếng một thời. Trong gần 10 thế kỷ khoa cử, Ân Thi đã đóng góp 41 nhà đại khoa. Những làng có truyền thống khoa cử như Thổ Hoàng đóng góp 10 đại khoa; thôn Bình Hồ, xã Quảng Lãng, Phù Vệ, xã Tân Phúc…. cũng đóng góp nhiều hiền tài cho đất nước. Về văn học có thể kể đến Hoàng Công Chi người Thổ Hoàng đỗ tiến sĩ đời Lê Cảnh Trị (1663 - 1671) làm quan đến chức Thượng thư bộ công, sau làm sứ ở Yên Kinh (Bắc Kinh - Trung Quốc); về địa lý có Hoàng Đình Chính người Thổ Hoàng đỗ tiến sĩ năm Ất Mùi (1775) được cử đi sứ Trung Quốc. Danh nhân Nguyễn Trung Ngạn (1289 - 1370), người Thổ Hoàng, 12 tuổi đỗ thái học sinh, 16 tuổi đỗ Hoàng Giáp, đi sứ Bắc, soạn sử Nam, đại thần trải 5 đời vua… Sang thế kỷ XX, nhiều nhân tài của Ân Thi xuất hiện, tiêu biểu là nhà thơ, nhà khảo cổ học, Tiến sĩ Phạm Huy Thông, người làng Đào Xá, tác giả của nhiều công trình nghiên cứu thời Hùng Vương dựng nước…
Giá trị truyền thống văn hóa, khoa bảng, truyền thống yêu nước từ ngàn đời là điểm tựa để huyện Ân Thi tự hào, vững tin kế thừa, phát huy trong xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người trong tình hình mới được xác định tại Đại hội XIII của Đảng: “Động lực và nguồn lực phát triển quan trọng của đất nước là khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”. Theo đó, thực hiện tốt việc khơi dậy và phát huy giá trị văn hóa, tài năng, trí tuệ, phẩm chất đạo đức, sức mạnh của con người; coi trọng xây dựng và làm lan tỏa các giá trị văn hóa cả trong chính trị và kinh tế, trong cộng đồng dân cư; đề cao tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, công chức và đảng viên. Xây dựng con người thời kỳ đổi mới, phát triển, hội nhập với những giá trị chuẩn mực phù hợp, gắn với giữ gìn, phát huy giá trị gia đình Việt Nam, hệ giá trị văn hoá, giá trị của quốc gia - dân tộc là những nhiệm vụ các cấp, các ngành huyện Ân Thi đã và đang triển khai thực hiện.
Huyện phát huy vai trò chủ thể sáng tạo, chủ thể thụ hưởng văn hoá là Nhân dân. Toàn huyện có 245 di tích, trong đó có 15 di tích xếp hạng cấp quốc gia; có 72 lễ hội. Mỗi dịp xuân về, các lễ hội trở thành không gian văn hóa cộng đồng, kết nối giữa hiện tại và quá khứ, bảo tồn những giá trị truyền thống tốt đẹp, gắn kết tình làng nghĩa xóm. Nhiều loại hình văn hóa phi vật thể được bảo tồn: tập quán xã hội, nghề thủ công truyền thống, nghệ thuật trình diễn dân gian, ngữ văn dân gian, nghệ nhân dân gian. Hằng năm, hạt nhân văn nghệ cơ sở được truyền dạy nghệ thuật hát chèo, ca trù. Phòng Văn hóa và thông tin huyện tổ chức nhiều chương trình văn nghệ giới thiệu nghệ thuật chèo, chầu văn để phục vụ Nhân dân...
Một thực tế là các di sản văn hóa hầu hết đều tồn tại trong các làng xã của người Việt. Bởi vậy, vấn đề bảo tàng hóa di sản văn hóa làng nhằm bảo vệ, khai thác giá trị của những di sản đó cũng cần được quan tâm. Bảo tàng hóa di sản văn hóa làng là việc xây dựng làng trở thành các “bảo tàng sống”. Đó là việc đưa các di sản văn hóa, tập tục, giá trị văn hóa gia đình, cảnh quan, môi trường trở thành những đối tượng trực tiếp của các hoạt động bảo tàng. Qua đó, giữ gìn đầy đủ và nguyên vẹn các di sản văn hóa của làng xã, khai thác và phát huy có hiệu quả những giá trị của chúng, đưa di sản văn hóa trở thành một trong những nhân tố chủ đạo trong việc quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sinh thái nhân văn một cách bền vững.
https://baohungyen.vn/an-thi-tu-hao-ke-thua-phat-huy-gia-tri-van-hoa-va-con-nguoi-trong-tinh-hinh-moi-3169533.html